گوریلا مارکتینگ یا بازاریابی چریکی چیست؟

بازاریابی چریکی چیست؟

بازاریابی چریکی یا پارتیزانی از جنگ‌های چریکی الهام گرفته است؛ جنگ‌هایی نامنظم که در مواقع شکست روش‌های معمول به کار می‌رفته‌اند و با غافلگیری دشمن، آن‌ها را شکست داده یا تضعیف می‌کرده‌اند. در بازاریابی چریکی (Guerilla Marketing)، برندها با استفاده از روش‌های غیرمنتظره و خلاقانه، وارد زندگی مخاطبان خود می‌شوند و تلاش می‌کنند به هر نحوی در تصمیمات آن‌ها تأثیر بگذارند. این روش‌ها معمولاً مشابهی ندارند و مخاطبان را شگفت‌زده می‌کنند.
در بازاریابی چریکی، تنها چیزی که به آن نیاز دارید خلاقیت، نبوغ و جرئت امتحان‌کردن روش‌های جدید است، در حالی که به هویت برند خود وفادار می‌مانید. این نوع بازاریابی به این صورت عمل می‌کند که برند یک ایده خلاقانه را طراحی و اجرا می‌کند، و سپس منتظر واکنش مخاطبان می‌ماند. مخاطبانی که غافلگیر شده‌اند، معمولاً تحت تأثیر قرار می‌گیرند و این تجربه را با دیگران به اشتراک می‌گذارند. این اشتراک‌گذاری می‌تواند به صورت تصاویر و ویدئوها در شبکه‌های اجتماعی یا حتی تبلیغات دهان به دهان باشد.

ارتباط با احساسات مصرف‌کننده، کلید موفقیت در بازاریابی چریکی است. اگرچه ممکن است ایده‌های این نوع بازاریابی پرهزینه به نظر برسند، اما اگر هوشمندانه اجرا شوند، هزینه اضافی برای رسانه‌ای‌شدن نیاز نیست؛ چرا که مخاطبان علاقه‌مند خود این کار را انجام می‌دهند. این ویژگی باعث می‌شود که بازاریابی چریکی در مقایسه با روش‌های سنتی کم‌هزینه‌تر باشد.
این نوع تبلیغات معمولاً در مکان‌های عمومی و پرجمعیت اجرا می‌شود تا بیشترین تعامل را با مخاطبان داشته باشد. مکان‌هایی مانند خیابان‌های شلوغ، کنسرت‌ها، پارک‌های عمومی، رویدادهای ورزشی، جشنواره‌ها و مراکز خرید، مناسب‌ترین جاها برای اجرای این نوع تبلیغات هستند. کوچه‌های خلوت و کم‌رفت‌وآمد برای این روش مناسب نیستند؛ انتخاب زمان و مکان مناسب، یکی از عناصر کلیدی در بازاریابی چریکی است.

چرا باید به فکر اجرای استراتژی بازاریابی چریکی باشیم؟

بازاریابی چریکی یک روش خلاقانه و نسبتاً جدید است که می‌تواند نقش مهمی در موفقیت کسب‌وکارهای کوچک ایفا کند. این نوع تبلیغات به جای تکیه بر هزینه‌های سنگین، بر انرژی، زمان، خلاقیت و دانش تأکید دارد. این استراتژی‌ها به‌طور خاص برای کسب‌وکارهای کوچک طراحی شده‌اند، اما شرکت‌های بزرگ نیز نمی‌توانند از مزایای فوق‌العاده آن چشم‌پوشی کنند. دلیل اصلی این است که این تاکتیک‌ها به دلیل غیرمنتظره بودن، بیش از سایر روش‌های تبلیغاتی در ذهن مخاطب باقی می‌مانند.
علاوه بر این، کمپین‌های موفق بازاریابی چریکی بدون نیاز به هزینه‌های اضافی، می‌توانند به مدت طولانی در فضای مجازی منتشر شوند و نام برند را به مخاطب یادآوری کنند.
بازاریابی چریکی عمدتاً با هدف افزایش آگاهی از برند، جذب مشتریان جدید و حتی تشویق مشتریان قبلی به خرید مجدد انجام می‌شود. این اهداف با شگفت‌زده کردن مخاطبان و انتشار سریع این شگفتی در مدت‌زمان کوتاه، محقق می‌شوند.

به‌طور کلی، دلایلی که این استراتژی‌ها را برای کسب‌وکارها سودمند می‌سازند، عبارت‌اند از :

• امکان انجام تبلیغات با هزینه کم
• احتمال بالای وایرال شدن کمپین بدون صرف هزینه زیاد
• ایجاد خاطره‌ای به‌یادماندنی از برند
• مناسب بودن برای انواع کسب‌وکارها، چه در حوزه فروش محصول و چه در ارائه خدمات

گوریلا مارکتینگ چند نوع دارد؟

این روش تبلیغاتی در اشکال مختلفی ظاهر می‌شود که بسته به شرایط محیطی، هویت برند، شخصیت مخاطبان، وضعیت رقابت و میزان بودجه، دسته‌بندی‌های متفاوتی دارد.

۱. بازاریابی محیطی (Ambient Marketing)

شاید محبوب‌ترین شکل بازاریابی چریکی، شکل محیطی آن باشد. در این روش، یک عنصر یا تصویر جذاب در مکان و زمانی که افراد انتظار ندارند، قرار می‌گیرد یا اتفاقی جالب رقم می‌خورد. هدف این است که این اتفاق باید تکان‌دهنده، غافلگیرکننده و خلاقانه باشد تا توجه افراد را جلب کند. این نوع از تبلیغ شامل خارجی و داخلی است که تفاوت‌هایی با هم دارند.
یکی از نمونه‌های موفق این نوع بازاریابی، کمپین شرکت نایک بود که با نصب پوسترهای بزرگ از دونده‌ها در حال دویدن روی دیوارهای ساختمان‌ها در نقاط مختلف شهر، توانست توجه بسیاری را جلب کند. این پوسترها به‌گونه‌ای طراحی شده بودند که به نظر می‌رسید دونده‌ها از دیوارها عبور می‌کنند.

2. بازاریابی کمین (Ambush Marketing)

در بازاریابی کمین، یک برند در رویدادی که توسط برند دیگری حمایت می‌شود، بدون اجازه وارد عمل می‌شود و با استفاده از روش‌های خلاقانه، توجه مخاطبان را به خود جلب می‌کند. این روش پرریسک است و ممکن است باعث بروز مسائل قانونی یا اخلاقی شود.
یکی از معروف‌ترین مثال‌های این نوع بازاریابی، زمانی بود که برند پپسی در یک مسابقه بزرگ ورزشی که توسط کوکاکولا حمایت می‌شد، بنرهای تبلیغاتی خود را در نزدیکی محل برگزاری مسابقه نصب کرد و توانست توجه مخاطبان را به خود جلب کند.

۳. بازاریابی تعاملی (Experiential Marketing)

در روش تعاملی یا تجربی، موقعیتی به‌یادماندنی برای مخاطب هدف ایجاد می‌شود تا با نماد برند شما ارتباط برقرار کند. هدف این است که یک پیوند نزدیک بین شرکت و مشتریان احتمالی ایجاد شود. این نوع تبلیغ، دست شما را برای هرگونه نوآوری باز می‌گذارد.
یک مثال عالی از این نوع بازاریابی، کمپین سریال کارتونی “Rick & Morty” است که سازندگان آن خودرویی به شکل شخصیت ریک را به شهرهای مختلف ایالات متحده فرستادند. مردم عکس و فیلم این ماشین را در صفحات خودشان منتشر کردند و این خودرو را سر زبان‌ها انداختند.

۴. بازاریابی مخفیانه (Undercover Marketing)

در بازاریابی مخفیانه، برند به شکلی پنهان، غیرمنتظره و ظریف به مخاطبان معرفی می‌شود. مصرف‌کنندگان ممکن است حتی متوجه نشوند که با یک ترفند بازاریابی طرف هستند.
یکی از مثال‌های معروف این نوع بازاریابی، زمانی بود که اپل در زمان معرفی آیفون، کارکنان خود را به عنوان مشتریان عادی به فروشگاه‌ها فرستاد تا درباره آیفون صحبت کنند و از آن تعریف کنند، بدون اینکه مشتریان بدانند این افراد برای اپل کار می‌کنند.

پیاده سازی بازاریابی چریکی چه مراحلی دارد؟

تعیین مخاطب هدف : در هر کمپین بازاریابی، اولین گام تعیین مخاطب هدف است. برای کمپین‌های چریکی، باید بدانید مخاطبان شما کجا حضور دارند. به‌عنوان مثال، کنفرانس‌هایی که مخاطبان هدف شما در آن شرکت می‌کنند، مکان مناسبی برای اجرای کمپین چریکی است. همچنین باید نیازها و علایق مخاطبان خود را بشناسید و کمپین خود را بر اساس آن‌ها طراحی کنید.

انتخاب مکان مناسب : مکان اجرای کمپین چریکی بسیار مهم است. شما باید در ابتدای کار مکان اجرای کمپین را مشخص کرده و از محیط آن برای طراحی کمپین استفاده کنید. به‌عنوان مثال، کمپین T.MOBILE در سال 2009 که شامل یک رقص گروهی بزرگ در ایستگاه متروی شهر لیورپول بود، نمونه‌ای از این نوع بازاریابی است. این کمپین در یک فضای شلوغ و پررفت‌وآمد اجرا شد و با فیلم‌برداری و انتشار در شبکه‌های اجتماعی، شهرت و محبوبیت زیادی برای برند ایجاد کرد.

تعیین مفهوم اصلی کمپین : برای موفقیت در بازاریابی چریکی، باید از تقلید دیگران پرهیز کنید و به‌دنبال ایجاد چیزی جدید و غیرمنتظره باشید. مردم به چیزهایی علاقه دارند که قبلاً ندیده‌اند. پس باید خلاقیت به‌خرج دهید و از ساختارهای موجود فراتر بروید.

گردآوری ایده‌ها : برای شروع ایده‌پردازی، باید تمام اعضای تیم خود را جمع کنید و از همه کسانی که توانایی ارائه ایده دارند، کمک بگیرید. می‌توانید با برگزاری جلسات بارش فکری، تمام ایده‌های ممکن را جمع‌آوری کنید. اگر ایده‌ای در تیم خود پیدا نکردید، به جستجوی ایده‌های جدید در خارج از تیم و حتی در اینترنت بپردازید. البته باید از کپی کردن ایده‌ها پرهیز کنید، اما می‌توانید از آن‌ها الهام بگیرید.

مرتبط بودن با حوزه کاری : کمپین شما باید با موضوعات مرتبط با حوزه کاری شما ارتباط داشته باشد. به این ترتیب، می‌توانید از بحث‌ها و ترندهای روز برای ایده‌پردازی استفاده کنید. اما همیشه به خاطر داشته باشید که هدف شما تأثیرگذاری بر احساسات و ذهن مخاطبان است.

طراحی تعاملی کمپین : هر چیزی که باعث تعامل مخاطب شود، می‌تواند فروش محصول را افزایش دهد. وقتی مخاطب با شما تعامل برقرار کند، احساس می‌کند که بخشی از یک فرایند بزرگ‌تر است. این حس مشارکت می‌تواند او را به خرید محصول ترغیب کند.

پرهیز از وابستگی به وایرال شدن : هیچ‌کس نمی‌تواند تضمین کند که کمپین شما وایرال خواهد شد. بهتر است به‌جای صرف هزینه‌های زیاد برای وایرال کردن کمپین، روی خلاقیت و جذابیت آن تمرکز کنید. اگر کمپین شما از همان ابتدا توجه مخاطبان را جلب کند، احتمال موفقیت آن بیشتر خواهد بود.

ارزیابی موفقیت کمپین : قبل از اجرای کمپین، باید روشی برای ارزیابی موفقیت آن تعیین کنید. انتخاب شاخص‌های قابل‌اندازه‌گیری برای این کار ضروری است. از جمله شاخص‌هایی که می‌توانید استفاده کنید:

• میزان اشتراک‌گذاری در شبکه‌های اجتماعی
• افزایش فروش
• تعامل مخاطبین

گوریلا مارکتینگ در ایران

یکی از نمونه‌های برجسته بازاریابی چریکی در ایران، کمپین تبلیغاتی نرم‌کننده شرکت هنکل است. هدف اصلی این کمپین، رونمایی از برند جدید هنکل و ایجاد جایگاه محکم در میان برندهای محبوب در ایران بود. شرکت هنکل تصمیم گرفت با استفاده از نمادی از طراوت و شادابی، این برند را معرفی کند. این نماد بر روی یک کامیون نصب شد و در سطح شهرهای مختلف ایران به نمایش درآمد. علاوه بر نمایش فیزیکی، این کمپین در فضای مجازی نیز تبلیغ شد.
دو کامیون که نماد بزرگ شده محصول نرم‌کننده را حمل می‌کردند، در طی چند روز در شهرهای مختلف ایران به حرکت درآمدند. برای جلب توجه بیشتر و افزایش جمعیت هنگام تردد کامیون‌ها، از قبل در فضای مجازی اطلاع‌رسانی شد. همچنین، این کامیون‌ها بیشتر در مکان‌های پرتردد شهرها گشت می‌زدند تا افراد بیشتری این تبلیغات جذاب را ببینند.
شرکت هنکل با این خلاقیت جالب توانست نام خود را در ذهن مردم جای دهد. داشتن یک ایده مناسب و اجرای موثر آن باعث شد تا این شرکت بتواند برند خود را در ایران نیز معرفی کند. این نوع تبلیغات نوعی از بازاریابی چریکی محیطی است که به برندسازی کمک شایانی کرد.

سخن پایانی

گوریلا مارکتینگ یا بازاریابی چریکی، یک استراتژی خلاقانه و غیرمتعارف است که با غافلگیری مخاطبان در مکان‌های عمومی و پررفت‌وآمد، تأثیرگذارترین پیام‌ها را منتقل می‌کند. این نوع بازاریابی با هزینه کمتر، بیشتر بر ایده‌پردازی و خلاقیت تکیه دارد و می‌تواند به‌سرعت وایرال شود. شرکت‌ها با استفاده از این روش، برند خود را به شکلی به‌یادماندنی در ذهن مخاطبان ثبت می‌کنند. بازاریابی چریکی به‌ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک مفید است، اما برندهای بزرگ نیز نمی‌توانند از تأثیر شگفت‌انگیز آن چشم‌پوشی کنند.