گوریلا مارکتینگ چیست؟
گوریلا مارکتینگ یا بازاریابی چریکی (Guerrilla Marketing) الهام‌گرفته از جنگ‌های چریکی است، یعنی جنگ‌های نامنظمی که در مواقعی که روش‌های معمول کارساز نبودند، به‌کار گرفته می‌شدند و با غافلگیری دشمن، آن را شکست داده یا تضعیف می‌کردند.
در گوریلا مارکتینگ نیز برندها از روش‌های غیرمنتظره و خلاقانه برای جلب توجه مخاطبان استفاده می‌کنند و سعی دارند به‌طور مستقیم و تأثیرگذار بر تصمیمات مصرف‌کنندگان اثر بگذارند. این روش‌ها معمولاً غیرمتعارف و منحصر به فرد هستند و با شوکه کردن مخاطب، توجه آن‌ها را به خود جلب می‌کنند. در گوریلا مارکتینگ ، خلاقیت و نوآوری حرف اول را می‌زنند و تنها چیزی که نیاز دارید، جسارت در امتحان‌کردن ایده‌های جدید و در عین حال حفظ هویت برند است. این روش بازاریابی برای برندهایی که به دنبال ایجاد اثرگذاری عمیق و متفاوت در ذهن مخاطبان هستند، بسیار مؤثر و کارآمد است.
گوریلا مارکتینگ : جلب توجه با روش های غیرمنتظره و خلاقانه
در بازاریابی چریکی، برند با خلق یک ایده خلاقانه، آن را با عناصر جذاب و نوآورانه ترکیب می‌کند و به مخاطبان ارائه می‌دهد. این رویکرد، برند را در حالت آماده‌باش قرار می‌دهد، زیرا واکنش مخاطبان غیرقابل پیش‌بینی است. غافلگیری بخشی از این استراتژی است که مخاطبان را به تجربه‌ای غیرمنتظره دعوت می‌کند و به تبلیغ‌گران برند تبدیل می‌کند. این مخاطبان با به اشتراک گذاشتن تجربیات خود با دیگران، برند را به‌طور رایگان به افراد بیشتری معرفی می‌کنند. این امر می‌تواند از طریق انتشار عکس‌ها یا ویدئوها در شبکه‌های اجتماعی یا حتی از طریق تبلیغات دهان‌به‌دهان اتفاق بیفتد و به افزایش شناخت برند کمک کند.
جذب احساسات مخاطب و صرفه جویی در هزینه ها : تعامل با احساسات مصرف‌کننده از اصول اساسی گوریلا مارکتینگ است. درحالی‌که ممکن است اجرای ایده برند هزینه‌بر باشد، اما اگر با دقت و هوشمندی انجام شود، نیازی به هزینه مجدد برای تبلیغات ندارد. این امر به این دلیل است که مخاطبان علاقه‌مند به‌صورت خودجوش این کار را برای برند انجام می‌دهند. همین موضوع بازاریابی پارتیزانی را در مقایسه با روش‌های دیگر مقرون‌به‌صرفه می‌کند.
انتخاب مکان های عمومی برای تأثیرگذاری بیشتر : گوریلا مارکتینگ اغلب در مکان‌های عمومی انجام می‌شود تا بیشترین تعامل ممکن با مخاطبان به‌دست آید. خیابان‌های شلوغ، کنسرت‌ها، پارک‌ها، رویدادهای ورزشی، جشنواره‌ها و مراکز خرید، همگی مکان‌های مناسبی برای این نوع تبلیغات هستند. مکان‌های کم‌رفت‌وآمد و خلوت برای این رویکرد مناسب نیستند. انتخاب زمان و مکان مناسب، از عناصر کلیدی بازاریابی چریکی است که به موفقیت آن کمک می‌کند.
انواع گوریلا مارکتینگ : تکنیک های نوآورانه برای جلب توجه مخاطبان
بازاریابی چریکی یا پارتیزانی (Guerrilla Marketing) فراتر از صرفاً نشستن روی یک نیمکت به شکل شکلات یا مشاهده بالن‌هایی با نام برند در آسمان است. این نوع بازاریابی انواع مختلفی دارد که بر اساس شرایط محیطی، هویت برند، شخصیت مخاطبان، رقابت، میزان بودجه و عوامل دیگر دسته‌بندی می‌شوند. در ادامه به بررسی انواع مختلف گوریلا مارکتینگ می‌پردازیم:
۱. گوریلا مارکتینگ محیطی : شاید محبوب‌ترین نوع بازاریابی چریکی، نوع محیطی آن (Ambient) باشد. این روش شامل ایجاد یک المان یا اتفاق جذاب و خلاقانه در زمان و مکانی است که افراد انتظارش را ندارند. این تجربه باید شوکه‌کننده و بی‌سابقه باشد تا توجه افراد حاضر در محیط را به‌شکل خاصی جلب کند.
گوریلا مارکتینگ در فضای باز : این نوع تبلیغ در مناطق شهری و شلوغ انجام می‌شود و شامل استفاده از اشیاء بزرگ و غیرمنتظره، مانند مجسمه‌ها یا المان‌های شهری در پارک‌ها و خیابان‌ها است. به‌عنوان مثال، برند کیت‌کت نیمکت‌هایی به شکل چوب آب‌نبات را به‌جای نیمکت‌های عادی در مکان‌های عمومی قرار داده است.
گوریلا مارکتینگ در فضای داخلی : این روش در مکان‌های داخلی مانند ایستگاه‌های مترو، دانشگاه‌ها و… اجرا می‌شود و تلاش دارد توجه عمومی را به خود جلب کرده و در ذهن مخاطب باقی بماند.
۲. بازاریابی کمین‌کردن : بازاریابی کمین‌کردن (Ambush) یکی دیگر از روش‌های پرریسک بازاریابی چریکی است. در این روش، یک برند در رویدادی که با حمایت برند دیگری در حال برگزاری است، به‌طور ناگهانی و خلاقانه وارد می‌شود و توجه مخاطبان آن رویداد را به خود جلب می‌کند.
این استراتژی به‌طور خاص به برندها اجازه می‌دهد تا بدون هزینه زیاد در رویدادهایی که متعلق به رقبا هستند، برجسته شوند. به‌عنوان مثال، تصور کنید کوکاکولا حامی مالی یک مسابقه ورزشی است و پپسی به شرکت‌کنندگان جایزه می‌دهد و توجه‌ها را به سمت خود می‌کشاند.
۳. بازاریابی تعاملی : در بازاریابی تعاملی یا تجربی (Experiential)، برندها موقعیت‌های جذاب و به‌یادماندنی ایجاد می‌کنند که به مخاطبان هدف اجازه می‌دهد تا به‌طور مستقیم با محصول یا خدمات برند درگیر شوند.
هدف این روش ایجاد پیوند نزدیک بین برند و مشتریان احتمالی است. یکی از تکنیک‌های مؤثر در این روش، برگزاری رویدادها یا نمایشگاه‌ها و حمایت مالی از آن‌هاست، اما باید خلاقانه عمل کنید تا برند شما جذابیت بیشتری پیدا کند.
مثال موفقی از این روش توسط سازندگان سریال کارتونی Rick & Morty اجرا شد. آن‌ها خودرویی به شکل شخصیت اصلی سریال را به شهرهای مختلف ایالات متحده فرستادند و مردم با اشتراک‌گذاری عکس و فیلم‌های آن در شبکه‌های اجتماعی، این کمپین را به موفقیت رساندند.
۴. بازاریابی مخفیانه و پنهانی : بازاریابی مخفیانه (Undercover) از دیگر روش‌های جالب گوریلا مارکتینگ است. در این روش، آگاهی از برند به‌طور پنهانی و بدون اطلاع مستقیم مصرف‌کننده اتفاق می‌افتد. مصرف‌کنندگان ممکن است حتی متوجه نشوند که با یک ترفند بازاریابی روبرو هستند، زیرا این روش به‌صورت غیرمنتظره و ظریف عمل می‌کند.
نمونه‌های خلاقانه از بازاریابی چریکی در ایران
گوریلا مارکتینگ ، با تکیه بر ایده‌های خلاقانه و جلب توجه مخاطبان به شیوه‌های غیرمتعارف، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در دنیای تبلیغات به خود اختصاص دهد. در این مقاله، به بررسی چند نمونه موفق از کمپین‌های بازاریابی چریکی در ایران می‌پردازیم که به شکلی خلاقانه توجه مخاطبان را جلب کرده‌اند.
کمپین همراه اول در پردیس سینمایی چهارسو :
یکی از نمونه‌های برجسته بازاریابی چریکی، کمپین شرکت همراه اول است که در پردیس سینمایی چهارسو در تاریخ 14 آبان 1397 اجرا شد. در این کمپین، همراه اول برای معرفی یک بسته اینترنتی جدید، از فضای سینمایی بهره گرفت و نمایش کوتاهی را به‌صورت زنده پیش از شروع فیلم اجرا کرد. این اقدام غیرمنتظره توانست توجه حضار را جلب کند و به شکلی خلاقانه پیام تبلیغاتی خود را منتقل کند.
تبلیغات ورنل از شرکت هنکل :
یک کمپین موفق دیگر، متعلق به شرکت هنکل برای معرفی نرم‌کننده لباس ورنل بود. هدف اصلی این کمپین، ایجاد آگاهی و معرفی برند جدید به مخاطبان بود، به‌طوری که محصول به بخش مهمی از مکالمات روزمره مردم تبدیل شود.
ایده خلاقانه کمپین: نمادی از نرمی و لطافت که بین شهرهای مختلف حرکت کند. این نماد در دو کامیون بزرگ شامل یک محصول نرم‌کننده و دیگری یک اتاقک شیشه‌ای پر از گل‌های زیبا به نمایش درآمد. این کامیون‌ها در طول چند روز از شهرهای تهران، اصفهان، رشت و شیراز عبور کردند و حضور سفیران برند در این شهرها، باعث شد تا موجی از تبلیغات در فضای مجازی شکل بگیرد.
کمپین “نا کجا میری؟” از اسنپ :
کمپین “نا کجا میری؟” از شرکت اسنپ یکی از جالب‌ترین نمونه‌های بازاریابی چریکی در ایران است. این کمپین به‌صورت سریالی اجرا شد و در هر دوره، مخاطبان با انجام فعالیت‌هایی خاص، شانس حضور در یک سفر هیجان‌انگیز را پیدا می‌کردند.
ایده محوری: مخاطب که همیشه در اپلیکیشن اسنپ مقصد خود را مشخص می‌کند، این بار به سفری بدون مقصد مشخص می‌رود.
ویژگی‌های کلیدی کمپین:
- تمرکز بر شبکه‌های اجتماعی با همکاری چهره‌های هنری برای ایجاد تجربه‌های منحصر به فرد.
- سیستم امتیازدهی برای افزایش میزان فروش از طریق قرعه‌کشی، که باعث شد این کمپین به‌طور گسترده‌ای در فضای مجازی بازتاب پیدا کند.
سخن پایانی
در حال حاضر، بسیاری از روش‌های بازاریابی مدرن در ایران به طور گسترده به کار گرفته نمی‌شوند یا هنوز به شیوه‌ای مرسوم تبدیل نشده‌اند. با این وجود، در سال‌های اخیر شاهد افزایش توجه به روش‌های خلاقانه‌تر و غیرسنتی برای تبلیغات بوده‌ایم. استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپایی همچون اسنپ و شیپور تلاش کرده‌اند تا با استفاده از بازاریابی چریکی، کمپین‌های تبلیغاتی خلاقانه‌تری ارائه دهند که با مخاطبان خود به صورت مؤثرتر و جذاب‌تری ارتباط برقرار کنند. بازاریابی چریکی، که بر پایه ایجاد تجربیات غیرمنتظره و جذاب برای مخاطبان استوار است، به برندها امکان می‌دهد تا با کمترین هزینه بیشترین تأثیر را بگذارند. این سبک از تبلیغات به دلیل استفاده از تکنیک‌های غیرمتعارف و خلاقانه می‌تواند به‌طور مؤثری مخاطبان را شگفت‌زده کند و پیام برند را به‌صورت عمیق‌تری در ذهن آن‌ها حک کند.
در ایران، با اینکه بازاریابی چریکی هنوز به سطح گسترده‌ای از پذیرش نرسیده است، اما تلاش‌هایی از سوی برخی از کسب‌وکارها و استارتاپ‌های خلاق در این زمینه صورت گرفته است. برای مثال، کمپین‌های تبلیغاتی اسنپ و شیپور نمونه‌هایی از استفاده موفق از این تکنیک‌ها هستند که نشان می‌دهند چطور می‌توان با ایجاد یک تجربه منحصر به فرد، مخاطبان را به خود جلب کرد.
