متاورس چیست و کی قرار است در آن زندگی کنیم؟

متاورس چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

متیو بال، سرمایه‌گذار و رئیس سابق استراتژی در آمازون استودیوز، متاورس را با هفت ویژگی تعریف کرده است: متاورس همواره فعال و در حال اجراست، به صورت زنده و در زمان واقعی تجربه می‌شود، قابلیت پذیرش تعداد بی‌نهایت مخاطب را دارد، دارای اقتصادی پویا و مستقل است، در تمامی پلتفرم‌ها و دنیاهای دیجیتال و فیزیکی گسترده شده است، امکان انتقال دارایی‌های دیجیتال بین این پلتفرم‌ها وجود دارد و محتوا و تجربیات آن توسط کاربران و شرکت‌های بزرگ تولید می‌شود. به عبارت دیگر، متاورس یک شبکه گسترده از محیط‌های مجازی همیشه فعال است که افراد می‌توانند به صورت آواتارها یا با استفاده از عینک‌های واقعیت افزوده با یکدیگر و اشیاء دیجیتال اطرافشان تعامل کنند. این مفهوم ترکیبی از واقعیت مجازی همه‌جانبه، بازی‌های نقش‌آفرینی آنلاین چندنفره و وب‌گردی است.
واژه “متاورس” ترکیبی از دو کلمه meta به معنی “فراتر” و universe به معنی “جهان” است که به معنای “فراتر از جهان” ترجمه می‌شود. این اصطلاح برای اولین بار در کتاب علمی‌تخیلی «سقوط برفی» (Snow Crash) نوشته نیل استفنسون در سال ۱۹۹۲ معرفی شد. این نویسنده آمریکایی از واژه متاورس برای توصیف یک دنیای مجازی استفاده کرده بود که در آن قهرمان داستان به شکل آواتار خود با دیگران تعامل می‌کند، خرید می‌کند و حتی دشمنان دنیای واقعی خود را شکست می‌دهد. هرچند که مفهوم مشابهی از دنیای متاورس در سال ۱۹۸۴ با رمان سایبرپانکی «نیورومنسر» (Neuromancer) نوشته ویلیام گیبسون نیز مطرح شده بود. متاورس به مانند برقی که چراغ ها را روشن می‌کند یا یخچال ها را به کار می‌اندازد، به وسیله هوش مصنوعی، حسگرها و ارتباطات بین رباتها و دستگاه ها به کار می‌افتد. در آینده‌ای نه‌چندان دور، دنیای فیزیکی ما به حجم عظیمی از داده‌ها تبدیل خواهد شد که با کامپیوترها پردازش می‌شوند، قابل کلیک کردن هستند و می‌توان در میان آن‌ها قدم برداشت و جستجو کرد. در این دنیا، رابط‌ها و روش‌های جدیدی برای حرکت و ایجاد محتوا وجود خواهند داشت و ما واژه‌ها و معماری جدیدی برای میزبانی از نسخه دیجیتال خود و دنیای دیجیتال اطرافمان ایجاد خواهیم کرد.

مفاهیم اصلی متاورس : حضور ، تعامل‌پذیری و استاندارسازی

برای درک بهتر متاورس، باید به سه مفهوم کلیدی آن توجه کنیم: حضور (presence)، تعامل‌پذیری (interoperability) و استاندارسازی (standardization).
حضور به معنای تجربه واقعی و ملموس بودن در یک فضای مجازی است، به گونه‌ای که فرد احساس کند واقعاً در کنار دیگران حضور دارد. تحقیقات چند دهه گذشته نشان داده‌اند که کیفیت تعاملات آنلاین با ایجاد حس حضور واقعی بهبود می‌یابد. این حس حضور عمدتاً با استفاده از تکنولوژی‌های واقعیت مجازی مانند هدست‌های VR تحقق می‌یابد که تجربه‌ی حضور در یک محیط مجازی را به صورت زنده و واقعی فراهم می‌کنند.
مفهوم دوم ، تعامل‌پذیری است که متاورس را از اینترنت کنونی متمایز می‌کند. تعامل‌پذیری به این معناست که کاربران می‌توانند از یک مقصد مجازی به مقصد دیگر سفر کنند و در این مسیر تمام دارایی‌های دیجیتال خود از جمله آواتار و آیتم‌های مجازی را به همراه داشته باشند. به عنوان مثال، می‌توانید یک پوسته تفنگ خریداری شده در بازی کانتر استرایک را در بازی فورتنایت استفاده کنید یا خودرویی که در وب‌سایت پورشه طراحی کرده‌اید را در بازی روبلاکس برانید. این قابلیت انتقال دارایی‌ها و آیتم‌ها بین پلتفرم‌های مختلف یکی از ویژگی‌های مهم متاورس است.
سومین مفهوم مهم ، استاندارسازی است که تعامل‌پذیری بین پلتفرم‌ها و سرویس‌ها در متاورس را امکان‌پذیر می‌سازد. استانداردهای تعریف‌شده برای متاورس به آن اجازه می‌دهند تا به صورت گسترده و یکپارچه در سراسر جهان مورد استفاده قرار گیرد. سازمان‌های بین‌المللی مانند گروه تعامل‌پذیری متاورس باز (Metaverse Interoperability Group) مسئولیت تعریف این استانداردها را بر عهده دارند تا استفاده از متاورس را برای کاربران در سراسر جهان ساده و ممکن کنند.

با توجه به این سه مفهوم اصلی ، متاورس یک شبکه بزرگ و یکپارچه از محیط‌های مجازی است که تجربه حضور واقعی، تعامل‌پذیری بی‌نظیر و استاندارسازی بین‌المللی را برای کاربران فراهم می‌کند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود تا متاورس به عنوان یک فضای دیجیتال نوین و هیجان‌انگیز برای تعاملات اجتماعی، بازی‌ها، تجارت و بسیاری دیگر از فعالیت‌ها مطرح شود.

تجهیزات لازم برای استفاده از متاورس

برای تجربه کامل دنیای متاورس و بهره‌برداری از امکانات آن، به دستگاه‌ها و تجهیزات پیشرفته‌ای نیاز داریم. هرچند که متاورس هنوز به‌طور رسمی و کامل عملی نشده، اما در آینده نزدیک، این تجهیزات ضروری خواهند بود.

کامپیوترهای پیشرفته : یکی از اصلی‌ترین دستگاه‌ها برای ورود به متاورس، کامپیوتر است. اما نه هر کامپیوتری! کامپیوترهایی که توان پردازشی فوق‌العاده‌ای دارند. احتمالا در آینده به کامپیوترهایی نیاز خواهیم داشت که قدرت پردازش آن‌ها چندین برابر بیشتر از کامپیوترهای فعلی باشد تا بتوانند به‌طور مؤثر با محیط‌های پیچیده و چندلایه متاورس تعامل کنند.

گوشی‌های هوشمند : گوشی‌های هوشمند نیز در دسترسی به متاورس نقش کلیدی دارند. شرکت‌هایی مانند سامسونگ در حال حاضر در حال توسعه و آماده‌سازی گوشی‌هایی هستند که بتوانند با متاورس سازگار باشند. این گوشی‌ها باید به سخت‌افزارهای پیشرفته‌ای مجهز شوند که به کاربران امکان می‌دهد با پلتفرم‌های متاورس به‌طور کامل و مؤثر تعامل داشته باشند.

عینک‌های AR : عینک‌های واقعیت افزوده (AR) نیز از جمله دستگاه‌های ضروری برای تجربه متاورس هستند. این عینک‌ها به کاربران کمک می‌کنند تا به‌طور واقعی‌تری با محیط متاورس تعامل داشته باشند. عینک‌های AR با ایجاد تصاویر و اطلاعات دیجیتال در دنیای واقعی، تجربه کاربری را به سطح جدیدی می‌برند.

هدست‌های VR : هدست‌های واقعیت مجازی (VR) از دیگر تجهیزات حیاتی برای ورود به متاورس هستند. این هدست‌ها با استفاده از تجهیزات پیشرفته‌ای مانند ژیروسکوپ، شتاب‌سنج، مغناطیس‌سنج و نمایشگرهای استریوسکوپی، تجربه‌ای همه‌جانبه و واقعی از متاورس را برای کاربران فراهم می‌کنند. این دستگاه‌ها امکان ایجاد تصاویر سه‌بعدی و صدای محیطی را فراهم می‌کنند و تجربه‌ای واقعی‌تر از دنیای مجازی ارائه می‌دهند.

دستکش‌های VR : دستکش‌های واقعیت مجازی یا هپتیک، یکی دیگر از دستگاه‌های پیشرفته برای متاورس هستند. این دستکش‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا اشیا را در دنیای مجازی حس کنند. با استفاده از این دستکش‌ها، کاربران می‌توانند تجربه لمسی واقعی‌تری داشته باشند و اشیا را به‌طور طبیعی در دنیای مجازی جابجا کنند. شرکت‌هایی مانند HaptX در حال تولید و بهبود این نوع دستکش‌ها هستند.

متاورس : آینده‌ای پر از امکانات یا تهدیدات؟

برخلاف تصور عمومی، متاورس به ذات خود دیستوپیایی نیست. شاید دلیل این برداشت نادرست به منشأ این کلمه بازگردد که از رمان علمی‌تخیلی و دیستوپیایی “سقوط برفی” (Snow Crash) اثر نیل استفنسون در سال ۱۹۹۲ آمده است. همچنین داستان‌های پیش از آن مانند “نورومنسر” اثر ویلیام گیبسون و “دردسر حباب‌ها” نوشته فیلیپ کی. دیک این تصور را ایجاد کرده‌اند که تکنولوژی آینده، وضعیت کنونی را بدتر خواهد کرد. اما باید توجه داشت که داستان‌های جذاب بدون درام و رویدادهای ناگوار شکل نمی‌گیرند و به همین دلیل، بیشتر داستان‌های علمی‌تخیلی در دنیایی آرمانی و بی‌نقص اتفاق نمی‌افتند. از دهه ۱۹۷۰ به بعد، داستان‌هایی نیز وجود داشته‌اند که به جای پرداختن به مسائل دیستوپیایی مانند سودجویی و کنترل ذهن، بر همکاری و خلاقیت در متاورس تمرکز کرده‌اند.
ترس از متاورس زمانی بیشتر می‌شود که آن را با عنوان “اینترنت سازمانی” بشناسیم. زمانی که اینترنت به وجود آمد، تنها دولت‌ها و دانشگاه‌ها منابع لازم برای توسعه آن را داشتند و بسیاری از افراد پتانسیل تجاری آن را نمی‌دیدند. اما توسعه متاورس به دست کسب‌وکارهای خصوصی صورت می‌گیرد، و همین امر تفاوت بزرگی ایجاد می‌کند. تیم سویینی، مدیرعامل اپیک گیمز، در سال ۲۰۱۶ به VentureBeat گفت: “اگر یک شرکت متمرکز کنترل متاورس را به دست بگیرد، از هر دولتی قدرتمندتر خواهد شد.” شاید این ادعا اغراق‌آمیز به نظر برسد، اما با توجه به پیش‌بینی‌هایی که از سوددهی متاورس تا سال ۲۰۳۰ شده است، این ترس بی‌جا نیست.

شرکت‌های مالی مختلف پیش‌بینی کرده‌اند که متاورس می‌تواند درآمدی بین ۲.۵ تا ۱۳ تریلیون دلار در سال داشته باشد. همچنین، جیسون هوانگ، مدیرعامل انویدیا، معتقد است که تولید ناخالص داخلی متاورس در نهایت از دنیای فیزیکی فراتر خواهد رفت.
با این حال، متاورس نیز با چالش‌هایی مواجه است که مشکلات عصر دیجیتال کنونی را می‌تواند تشدید کند، از جمله امنیت داده‌ها، اطلاعات نادرست، قدرت پلتفرم‌ها و سلامت روانی کاربران. فلسفه، فرهنگ و اولویت‌های شرکت‌هایی که متاورس را توسعه می‌دهند، تعیین می‌کند که آیا آینده اینترنت بهتر از وضعیت کنونی خواهد بود یا بدتر.

شرکت‌های پیشگام در دنیای متاورس

شرکت متا (Meta) : متا، که قبلاً با نام فیسبوک شناخته می‌شد، تنها در سال ۲۰۲۱ نزدیک به ده میلیارد دلار برای توسعه متاورس هزینه کرد. هدف اصلی این شرکت، طراحی و بهینه‌سازی سخت‌افزار و اپلیکیشن‌های مرتبط با متاورس بر پایه واقعیت افزوده است.

روبلاکس (Roblox) : روبلاکس نیز با ساخت یک دنیای مجازی در متاورس، در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ نزدیک به نیم میلیارد دلار درآمد کسب کرد. این پلتفرم روزانه بیش از ۴۳ میلیون کاربر فعال دارد که بخش بزرگی از آن‌ها کودکان هستند.

اپیک گیمز (Epic Games) : اپیک گیمز از طریق بازی فورتنایت در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ بیش از ۹ میلیارد دلار درآمد کسب کرد. موتور گرافیکی آنریل انجین این شرکت نیز تجربه‌های گسترده‌ای در زمینه‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده فراهم کرده است.

اپل (Apple) : شاید حضور اپل در این لیست کمی تعجب‌آور باشد، زیرا تاکنون مشارکت مستقیمی در حوزه متاورس نداشته است. اما سرمایه‌گذاری‌های گسترده این شرکت در حوزه سخت‌افزار نشان می‌دهد که اپل نیز قصد دارد به زودی وارد دنیای متاورس شود. این شرکت تمامی زیرساخت‌های مالی و تکنولوژیکی لازم برای ورود به این حوزه را دارد.

جمع بندی

متاورس یک دنیای دیجیتال فراگیر است که فراتر از اینترنت کنونی عمل می‌کند. در این جهان مجازی، افراد می‌توانند به‌صورت آواتارهای دیجیتال حضور داشته و با یکدیگر تعامل کنند. این فضاها می‌توانند شامل محیط‌های شبیه‌سازی‌شده، بازی‌های آنلاین و حتی مکان‌های آموزشی و کاری باشند. متاورس به کاربران اجازه می‌دهد تا در محیط‌های سه‌بعدی حرکت کنند، دارایی‌های دیجیتال خود را مبادله کنند و تجربه‌های جدیدی را بیازمایند. شرکت‌های بزرگی مانند متا (فیسبوک سابق)، روبلاکس و اپیک گیمز در حال سرمایه‌گذاری‌های عظیم برای توسعه متاورس هستند. فناوری‌های مورد استفاده در این دنیا شامل واقعیت افزوده (AR)، واقعیت مجازی (VR) و اینترنت نسل پنجم (5G) می‌شوند. این فناوری‌ها نه‌تنها تجربه کاربر را غنی‌تر می‌کنند، بلکه امکان تعامل و همکاری در مقیاس بزرگ را فراهم می‌آورند. متاورس می‌تواند تحولی در نحوه زندگی، کار و تفریح افراد ایجاد کند و دنیای دیجیتال و فیزیکی را به‌طور بی‌سابقه‌ای به هم متصل کند.