سهام شناور چیست؟
سهام شناور آزاد یکی از اصطلاحات بورسی است که به بخشی از سهام یک شرکت اشاره دارد که در دست سهامداران خرد قرار دارد و می‌تواند آزادانه خرید و فروش شود. برای محاسبه سهام شناور آزاد، ابتدا تعداد کل سهام شرکت مشخص می‌شود، سپس سهم سهامداران عمده که معمولاً تمایلی به خرید و فروش سهام خود ندارند، از کل سهام کسر می‌شود. مقدار باقی‌مانده، که نشان‌دهنده سهام سهامداران خرد است، به راحتی در بازار خرید و فروش می‌شود. سهام شناور به درصدی از سهام یک شرکت گفته می‌شود که در دسترس عموم مردم برای خرید و فروش قرار دارد. برای مثال، اگر دو شرکت ۷۰ درصد از سهام یک شرکت را برای کنترل و مدیریت داشته باشند، آن ۷۰ درصد به عنوان سهام غیرشناور محسوب می‌شود و تنها ۳۰ درصد باقی‌مانده به عنوان سهام شناور آزاد در بازار بورس قابل معامله است.
مفهوم شناور در اینجا به آزاد و در دسترس بودن سهام اشاره دارد. هر چه درصد سهام شناور یک شرکت بیشتر باشد، نقدشوندگی آن سهام نیز بیشتر می‌شود. سهام شناور آزاد نشان‌دهنده توانایی شرکت در جذب سرمایه‌های جدید از طریق بازار سرمایه است. این نوع سهام به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا در کوتاه‌مدت سهام خود را خرید و فروش کنند.
شاخص سهام شناور آزاد چیست؟
شاخص سهام شناور آزاد به بخشی از بازار بورس اشاره دارد که قدرت نقدشوندگی بالاتری دارد و نوسانات آن می‌تواند بر تصمیمات بسیاری از فعالان بازار تأثیرگذار باشد. هرچه این شاخص افزایش یابد، نشان می‌دهد که سهامداران عمده و راهبردی اقدام به فروش سهام خود کرده‌اند، که می‌تواند به معنای نزدیک‌شدن به دوره‌های ریزش یا اصلاح بازار باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شاخص سهام شناور آزاد، می‌توانید به مقاله آموزشی در سایت TSETMC مراجعه کنید.
درصد سهام شناور چیست؟
درصد سهام شناور به میزان سهامی از یک شرکت گفته می‌شود که در دست سهامداران خرد است و به راحتی در بازار خرید و فروش می‌شود. این درصد براساس کل سهام شرکت تعیین می‌شود و بسته به استراتژی و شرایط هر شرکت، ممکن است متفاوت باشد.
در برخی بورس‌های جهان، اگر درصد سهام شناور یک شرکت کمتر از 25 درصد باشد، اجازه فعالیت در بورس را ندارد. این موضوع نشان می‌دهد که مالکان شرکت تمایلی به عرضه سهام خود به مردم ندارند و قصد دارند سهم‌های خود را نگه‌دارند. این قانون 25 درصدی در بورس ایران وجود ندارد. در بورس ایران، هر شرکتی که برای اولین بار سهام خود را عرضه می‌کند، موظف است درصدی از سهام خود را به صورت عرضه اولیه به سرمایه‌گذاران ارائه دهد. با این حال، میزان سهام شناور هر شرکت در ایران متغیر است و به‌طور میانگین حدود 21 درصد است.
میزان بهینه سهم شناور چند درصد است؟
میزان سهام شناور باید به‌گونه‌ای تعیین شود که هم نقدشوندگی افزایش یابد، هم جذب سرمایه‌گذاران آسان‌تر باشد و هم کارآیی بازار بهبود یابد. به همین دلیل، درصد سهام شناور باید در حد معقولی باشد. معمولاً 20 تا 35 درصد سهام شناور برای شرکت‌ها ایده‌آل است؛ زیرا در این بازه، نوسانات سهم متعادل‌تر بوده و اعتماد به نماد افزایش می‌یابد. حداقل درصد سهام شناور در بورس 5 درصد است، اما حداکثر آن مشخص نشده است.
سهام شناور بالا و پایین هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. برای مثال، درصد بالای سهام شناور می‌تواند باعث نوسانات زیاد قیمت سهام شود، در حالی که درصد کم سهام شناور ممکن است منجر به کاهش نقدشوندگی و ایجاد مشکلاتی در خرید و فروش سهام گردد. در پاسخ به این سوال که سهام شناور بالا بهتر است یا پایین، باید به بررسی مزایا و معایب هرکدام پرداخت:
- مزایای سهام شناور بالا :
- نقدشوندگی بیشتر : سهام به‌راحتی خرید و فروش می‌شود.
- جذب سرمایه‌گذاران بیشتر : سرمایه‌گذاران به‌دنبال سهامی هستند که بتوانند به‌راحتی وارد و خارج شوند.
- معایب سهام شناور بالا :
- نوسانات بیشتر : قیمت سهام ممکن است به‌سرعت تغییر کند و این می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش دهد.
- مزایای سهام شناور پایین :
- ثبات بیشتر : نوسانات قیمت کمتر است و سهام پایدارتر به‌نظر می‌رسد.
- معایب سهام شناور پایین :
- نقدشوندگی کم : خرید و فروش سهام دشوارتر می‌شود و این ممکن است سرمایه‌گذاران را از سرمایه‌گذاری در این سهام منصرف کند.
تأثیر سهام شناور بر قیمت سهام چگونه است؟
سهام شناور تأثیر قابل توجهی بر نقدشوندگی و قیمت سهام دارد. به‌طور کلی، درصد سهام شناور بالا به معنای افزایش نقدشوندگی سهام است، زیرا تعداد بیشتری از سهام در بازار آزاد موجود است که می‌تواند معامله شود. از طرف دیگر، درصد پایین سهام شناور می‌تواند موجب کاهش نقدشوندگی و افزایش نوسانات قیمت شود.
عوامل تأثیرگذار بر قیمت سهام :
- ارزش بازار : یکی از عوامل مهم در تأثیرگذاری سهام شناور بر قیمت، ارزش بازار شرکت است. اگر درصد سهام شناور یک شرکت پایین باشد، اما ارزش بازار بالایی داشته باشد، احتمال دستکاری قیمت توسط سفته‌بازان کمتر است. این امر به این دلیل است که شرکت‌های با ارزش بازار بالا، حتی با درصد پایین سهام شناور، سهام در دست سهامداران خرد بیشتری دارند که به راحتی قابل جمع شدن نیست.
- کنترل قیمت و دستکاری بازار : پایین بودن درصد سهام شناور به تنهایی به معنای امکان کنترل قیمت نیست. بلکه باید ارزش بازار سهم را نیز در نظر گرفت. شرکت‌های بزرگ با ارزش بازار بالا و درصد سهام شناور پایین، همچنان امکان دستکاری قیمت را کاهش می‌دهند، زیرا میزان سهام در دست سهامداران خرد زیاد است.
رابطه بین سهام شناور و حباب قیمت در بورس
سهام شناور و حباب قیمت در بورس به‌طور مستقیم با یکدیگر در ارتباط هستند. شرکت‌هایی که ارزش بازار پایین و درصد سهام شناور کمی دارند، بیشتر مستعد تغییرات شدید قیمت و ایجاد حباب قیمتی هستند. این امر به این دلیل است که با مقدار سرمایه کمتری می‌توان قیمت سهام چنین شرکت‌هایی را تحت تأثیر قرار داد و باعث افزایش ناپایدار قیمت شد. به‌طور خلاصه، شرکت‌هایی که درصد سهام شناور کمتری دارند، به‌ویژه اگر ارزش بازار پایینی نیز داشته باشند، بیشتر در معرض ایجاد حباب قیمتی قرار دارند. در مقابل، اگر شرکتی درصد سهام شناور کمی داشته باشد، اما ارزش بازار بالایی داشته باشد، امکان ایجاد حباب قیمتی در آن کمتر است. دلیل این امر این است که حجم زیادی از سرمایه مورد نیاز است تا قیمت سهام چنین شرکتی را به‌طور مصنوعی افزایش دهد.
بنابراین، هرچند درصد پایین سهام شناور می‌تواند به‌طور نظری احتمال ایجاد حباب قیمتی را افزایش دهد، اما باید فاکتور ارزش بازار نیز در نظر گرفته شود تا تحلیل دقیق‌تری انجام شود. به‌عبارت دیگر، ترکیب درصد سهام شناور و ارزش بازار تعیین‌کننده نهایی در مورد احتمال بروز حباب قیمتی در یک سهم خاص است.
سهام شناور آزاد در ایران و دیگر کشورها
در بسیاری از بورس‌های جهانی، شرکت‌هایی که کمتر از ۲۵ درصد سهام آن‌ها به‌صورت شناور آزاد باشد، از فهرست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند. دلیل این اقدام این است که اگر مالکان شرکتی تمایل ندارند حداقل ۲۵ درصد سهام خود را بین عموم مردم توزیع کنند و می‌خواهند سهام را برای خود نگه‌دارند، نیازی به حضور آن‌ها در بازار بورس وجود ندارد. همچنین، اگر سهمی درصد بیشتری از سهام شناور آزاد داشته باشد، امکان نقدشوندگی آن بیشتر و احتمال دستکاری قیمت آن کمتر است. زیرا حجم منابعی که برای دستکاری قیمت سهام آن لازم است، بسیار زیاد خواهد بود. در مقابل، شرکت‌هایی که کوچک هستند و درصد سهام شناور آزاد کمی دارند، به‌راحتی دچار نوسانات قیمتی و دستکاری می‌شوند.
در ایران، میزان سهام شناور آزاد شرکت‌های بورسی توسط سازمان بورس تعیین شده و این اطلاعات در سایت مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC) در پنجره مربوط به هر نماد درج می‌شود. برای مشاهده سهام شناور یک نماد می‌توانید به وبسایت tsetmc.com مراجعه کنید. در این وبسایت، اطلاعات مهمی درباره هر نماد ارائه می‌شود که با یادگیری آن‌ها، احتمال موفقیت شما در بورس افزایش می‌یابد. بنابراین، توجه به سهام شناور آزاد و میزان آن در تحلیل و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری اهمیت بسیاری دارد. سرمایه‌گذاران باید به این نکته توجه کنند که سهام با درصد شناور آزاد بالا، نقدشوندگی بیشتری دارد و احتمال دستکاری قیمت در آن کمتر است، در حالی که سهام با درصد شناور آزاد کم، بیشتر در معرض نوسانات قیمتی و دستکاری قرار دارد.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدیم، سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه است که توسط عموم سرمایه‌گذاران قابل خریدوفروش است. سهام غیرقابل‌معامله و سهام عمده‌ای که در اختیار مؤسسات و اشخاص حقیقی با بیش از یک درصد سهم شرکت قرار دارد، جزء سهام شناور محسوب نمی‌شوند. با کسر این نوع سهام از کل سهام منتشرشده توسط شرکت، مقدار واقعی سهام شناور به دست می‌آید. این مقدار همواره در حال تغییر است و تحت تأثیر عوامل مختلف کم و زیاد می‌شود. بنابراین، سهام شناور ثابت نیست و نوسانات آن به تغییرات مختلف بازار و تصمیمات سهامداران بستگی دارد.
